Manta Adam: İnsan ile dev deniz canlısı arasındaki sıradışı dostluk belgesel oluyor

Baja California’nın 500 km güneyinde yer alan antik volkanik Revillagigedo Takımadaları, balina köpekbalıkları ve taraklı çekiçbaşlılar gibi büyük pelajik türlerin yaşam alanı. Ancak bu derin sularda yıllar önce unutulmaz bir bağ kuruldu: Terry Kennedy adındaki Amerikalı bir denizci ile altı metre genişliğindeki bir Pasifik manta vatozu, yani Willy arasında.

❝Altıma baktım, Willy yükseliyordu❞

1988 yılının Aralık ayında, 83 yaşındaki Kennedy, San Benedicto Adası açıklarında Willy ile ilk kez karşılaştı. “Onu teknenin yanında gördüm ve suya atladım ama ortalıkta yoktu. Altıma baktığımda yükseliyordu. Yaklaşık 1,2 metre uzağımdaydı,” diye anlatıyor.

Bu karşılaşma yıllar sürecek bir dostluğun başlangıcı oldu. Kennedy ve Willy, sualtı volkanik tepelerinin etrafında birlikte yüzdüler. Willy, Kennedy’yi sık sık iki kilometre kadar açık denize götürdü ama her seferinde onu teknesine geri getirdi.

The Last Dive: İnsanı derinden etkileyen bir belgesel

Kennedy ile Willy arasındaki bu eşsiz bağ, şimdi The Last Dive adlı belgeselle ölümsüzleştiriliyor. Belgesel, ABD ve Yeni Zelanda’da sınırlı gösterimlerle izleyiciyle buluşuyor.

Yapımcı Cody Sheehy, belgeselin yeni nesilleri okyanusa aşık etmeyi hedeflediğini belirtiyor:

❝Son 20 yılda okyanus yaşamının yok oluşunu izledim. Bu film kişisel bir hikâye ve umarım ilham kaynağı olur.❞

Mantalara zarar veren bilinçsiz temas

Günümüzde, vahşi deniz canlılarıyla fiziksel temasın zararlı etkileri iyi biliniyor. Manta vatozları gibi türlerde bu temas, stres ve davranış bozukluklarına yol açabiliyor. Ancak 1980’li yıllarda bu bilgi yaygın değildi.

Willy, sağ omzunda dört siyah noktayla tanınan ve Kennedy’nin kamerasına defalarca takılan bir vatozdu. Hatta yüzgeciyle Kennedy’nin teknesine vurarak onun sırtına binmesini bekler, sonra birlikte adanın etrafında dolaşırlardı.

Willy, terk edilmiş ağları ortaya çıkardı

Willy, sadece bir dost değil, aynı zamanda bir rehberdi. Kennedy, ❝Bir gün beni çok ısrarla çağırdı. Sırtına bindim ve beni dev bir ağın bulunduğu yere götürdü. Bilerek gösterdiğini fark ettim❞ dedi.

Kennedy, Meksika donanmasına haber verdi ve 17.050 metrelik ağ iki gün içinde çıkarıldı. Ayrıca Willy, Kennedy’yi bir çekiçbaşlı köpekbalığından korudu. Kennedy, “18 ft’lik çekiçbalığı bana yaklaştığında, Willy araya girdi,” diyerek koruyucu tutumunu anlattı.

Mantalarda yüksek zeka ve farkındalık

Manta vatozları, beyin-vücut oranı bakımından deniz canlıları arasında en yüksek değerlere sahip türlerden biri. Kendilerini aynada tanıyabilen bu zeki canlılar, filler ve yunuslarla birlikte öz farkındalık gösterebilen nadir hayvanlar arasında yer alıyor.

Ne yazık ki bu uysal devler, ABD Tehlike Altındaki Türler Yasası kapsamında korunmalarına rağmen, hâlâ kanat solungaçları için yasal ve yasadışı balıkçılıkta avlanıyor.

Kennedy’nin dönüşümü: Avcıdan koruyucuya

Willy ile kurduğu bağ, Kennedy’nin yaşamını kökten değiştirdi. 1994 Sevgililer Günü’nde San Benedicto Adası’nda bir grup mantanın öldürülmesine tanık oldu. Bu olay, Kennedy’yi deniz koruma savunuculuğuna yöneltti.

Bu çabaları sayesinde Revillagigedo Takımadaları, Meksika hükümeti tarafından ulusal deniz rezervi ilan edildi.

“Bana gerçekten yaklaşan büyük balıklardan korkmamayı öğrendim. Kameramla çekmeyi tercih ettim. Willy bana ne yapılması gerektiğini gösterdi ve ben de yaptım,” diyor Kennedy.

Kennedy’nin geçmişi: Derinlere kaçış

Kennedy, 12 yaşında tek başına 60 metrelik ilk dalışını yaptı. Vietnam’da denizci olarak görev aldı, sonrasında motosiklet kulübü üyesi, bar sahibi ve Pasifik’te teknesinde yaşayan bir denizci oldu.

Ancak asıl kimliğini su altında bulduğunu söylüyor:

❝Benim dünyam, yüzeyin altına indiğimde başlıyor.❞

Mantalara yönelik tehdit büyüyor

Sheehy’e göre, dalgıç turizmi ve artan tekne trafiği mantaları tehdit ediyor. “Beslenme davranışlarını etkiliyoruz, teknelerle çarpışma riskleri artıyor. Bu konuyu konuşmamız gerek” diyor.

Trump yönetimi döneminde çevresel korumaların geri çekilmesi ve tehlike altındaki türlerin listesinden çıkarılma hamleleri, deniz yaşamı için küresel riskler yaratıyor.

Bir vatozun gösterdiği yol

Kennedy ile Willy arasındaki bağ, türler arası anlayışın, güvenin ve iş birliğinin nadir ama mümkün olduğunu gösteriyor.

Kennedy’nin sözleri her şeyi özetliyor:

❝Willy bana ne yapılması gerektiğini gösterdi. Ve ben de yaptım.❞