Lizbon, yeniden kullanılabilir bardak uygulamasını şehir genelinde başlatan ilk Avrupa başkenti oldu

Portekiz’in başkenti Lizbon, eğlence alanlarında her gece kullanılan yaklaşık 25.000 bardağın çevresel etkisini azaltmak amacıyla, şehir genelinde yeniden kullanılabilir bardak uygulamasını hayata geçiren ilk Avrupa başkenti oldu.

Bugüne kadar birçok bardak “tekrar kullanılabilir” etiketine sahip olsa da, bunların etkili biçimde toplanması, temizlenmesi ve yeniden dolaşıma sokulması için kapsamlı bir sistem bulunmuyordu. Yeni uygulama, bu eksikliği kapatmayı ve kentin restoran sektörü ile gece hayatında akıllı bir yeniden kullanım modeli kurmayı hedefliyor.

Depozitolu dönüşüm sistemiyle plastik atık hedefte

TOMRA tarafından işletilen sistem, yerel bir depozito ve iade modeli ile destekleniyor. Uygulama, plastik atıkların azaltılması, sera gazı emisyonlarının düşürülmesi ve döngüsel ekonomiye geçiş sürecinin hızlandırılmasını amaçlıyor.

27 Haziran itibarıyla, TOMRA’nın ilk iki dönüş noktası, Praça de São Paulo ve Praça do Príncipe Real adlı tarihi alanlarda faaliyet göstermeye başladı. Sistem, Ekim 2025’e kadar tüm şehir genelinde uygulanmak üzere genişletilecek.

Bardaklar nasıl çalışıyor?

Tüketiciler, içeceklerini alırken 0,60 €’luk depozito ödeyerek içkilerini yeniden kullanılabilir bardakta alıyor. Bardaklar, şehir genelinde yerleştirilen TOMRA makinelerine iade ediliyor. İade işlemi için herhangi bir kayıt gerekmiyor; temassız teknolojiye sahip bir banka kartı veya cep telefonunun makineye dokundurulması yeterli oluyor.

TOMRA, bardakların lojistik süreci, dezenfeksiyonu ve yeniden dağıtımını yöneterek sistemin sürdürülebilirliğini sağlıyor. Baixa bölgesinde 17 dönüş noktası planlanırken, tüm katılımcı işletmelerde standart bir “Lizbon kupası” kullanılacak.

Politik destek ve özel sektör iş birliği

Lizbon Belediye Meclisi, TOMRA ve Portekiz Otel, Restoran ve Benzeri Hizmetler Derneği (AHRESP) arasında kurulan ortaklık, uygulamanın arkasındaki kurumsal altyapıyı oluşturuyor.

Belediyenin Atık ve Döngüsel Ekonomiden Sorumlu Üyesi Rui Cordeiro, yeni sistemin kapsamını şöyle değerlendirdi:

❝Lizbon, örnek olarak liderlik etmeye, tek kullanımlık plastiklere sürdürülebilir alternatifleri teşvik etmeye ve ortakları daha bilinçli tüketim alışkanlıklarına doğru gerçek bir değişime dahil etmeye kararlıdır. Bu, şehrimizde yeniden kullanım kültürü oluşturmaya ve diğer belediyeleri de bu örneği izlemeye teşvik etmeye yönelik somut bir adımdır❞ dedi.

HORECA sektörü dönüşümde merkezi rol oynayacak

Uygulamanın başarısı için catering ve konaklama sektörünün desteği büyük önem taşıyor. Portekiz’in en büyük otel ve yeme-içme sektörü birliği AHRESP, kafe, bar ve gece kulüplerinin sisteme entegrasyonunu aktif olarak destekliyor.

AHRESP Yönetim Kurulu Başkanı Carlos Moura, konuyu şöyle değerlendirdi:

❝Bu girişim, artık daha dairesel bir ekonomiye geçişte aktif ve merkezi bir rol oynayan HORECA sektörü için gerekli bir değişimi temsil ediyor. İşletmeler sadece yeni düzenlemelere yanıt vermekle kalmıyor, aynı zamanda tüketicilerle birlikte Lizbon şehri için sürdürülebilir ve olumlu bir alışkanlık değişikliğine öncülük ediyor❞ dedi.

Tanıtım MUDE’de yapıldı

Yeniden kullanılabilir bardak sistemi, Tasarım ve Moda Müzesi (MUDE)‘de düzenlenen “Lizbon’dan Yeniden Kullanıma” zirvesinde tanıtıldı. Etkinlikte politikacılar, şehir plancıları ve çevre liderleri de yer aldı. Katılımcılar, TOMRA iade noktası ve geri ödeme süreci dahil olmak üzere sistemin işleyişini deneyimleme fırsatı buldu.

Politik zemin: Tek kullanımlık bardak yasağı

Sistemin hayata geçirilmesi, Lizbon Kent Konseyi’nin 2024 yılında yürürlüğe giren, tek kullanımlık plastik bardakların yasaklanmasına yönelik düzenlemesinin ardından mümkün hale geldi. Bu türden kapsamlı uygulamaların başarıya ulaşması, teknolojik altyapının kurulması ve yerel katılımın güçlendirilmesiyle doğrudan bağlantılı görülüyor.