İskoçya kıyılarında karaya vuran deniz memelilerinin sayısında son 30 yılda önemli bir artış yaşanıyor. 1992-2022 yılları arasında İskoçya’da 5.147 deniz memelisi hayatını kaybetti. Yeni bir makale, bazı türlerde karaya vurma oranında %800’e varan dik artışlar olduğunu gösteriyor.
Gizemli toplu karaya vurma olayları ve potansiyel nedenleri
Bu yaz, Kuzey Avrupa kıyılarında nadir görülen, derin dalış yapan balina türlerinin karaya vurması ciddi endişelere yol açtı. İki haftadan biraz daha uzun bir sürede, Batı ve Güney İrlanda’dan Orkney, Hollanda ve Güney İsveç’e kadar uzanan çeşitli yerlerde 36 gagalı balina ve pilot balina bulundu. Hayvanların, derin deniz kalamarı gibi alışıldık yiyeceklerini bulamayacakları sığ sulara girdiği düşünülüyor.
Scientific Reports dergisinde yayımlanan makalenin baş yazarı Rachel Lennon, karaya vuran balinaların nedeninin ses dalgaları olabileceğini belirtiyor. İskoçya’da “sismik araştırma amaçlı hava tabancaları ve endüstriyel inşaatlardan kaynaklanan sondajlar da dahil olmak üzere insan kaynaklı gürültü kaynaklarının bol olduğu” vurgulanıyor.
Smass Direktörü Dr. Andrew Brownlow, 2018’de İrlanda ve Batı İskoçya açıklarında karaya vuran 118 gagalı balinanın “dünya çapında eşi benzeri görülmemiş” sayısının, kıta sahanlığı dışındaki tek bir ses kaynağına dayandığını belirtti. Makale, açık okyanustaki askeri sonar tatbikatlarının bu tür olaylardaki rolüne de dikkat çekiyor.
Tavsiye Edilen Haberler
-
-
-
-
Köşe YazarlarıNeden karbon depolama iklim krizini çözemez?
İklim değişikliği ve insan faaliyetlerinin etkisi
Smass bilim insanları, fin, minke ve kambur balinalar gibi karaya vuran balenli balina sayısındaki artıştan endişe duyuyor. Bu durumun, iklim değişikliği nedeniyle suların ısınmasıyla daha fazla hayvanın kuzeye göç etmesinden kaynaklanabileceği belirtiliyor.
Ayrıca, balina avcılığının sona ermesinin gecikmeli bir sonucu olarak popülasyonların artmasıyla birlikte, olta takımlarına takılma vakalarının da çoğaldığı görülüyor. Makale, karaya vuran adi yunus ve liman yunusu sayısında da artış olduğunu ve bu türlerin teknelerle çarpışmalara karşı savunmasız olabileceğini gösteriyor.
Okyanuslar değişiyor: Bir uyarı işareti
30 yıllık rapor, karaya vuran deniz memelilerinin, insan faaliyetlerinin deniz ortamını nasıl etkilediğine dair “görünür uyarı işaretleri” görevi gördüğünü ortaya koyuyor.
Dr. Brownlow, “Okyanuslar açıkça değişiyor,” dedi ve ekledi: “İskoçya bu değişimin eşiğinde. Artık kıyılarımızda ispermeçet balinaları yavruluyor, oysa daha önce bu kuzey sularında dişi balina görmemiştik. Gagalı balinalar eskiden sadece sonbaharda az sayıda görülürdü. Sıcaklık, tuzluluk, av dağılımı, okyanus sıcak hava dalgaları – düzen değişiyor ve bu hayvanların nerede ve ne zaman olduğunu daha iyi anlamamız gerekiyor.”
“Bu yeni normal ve olabildiğince yavaş hareket etmeliyiz,” diyerek durumun ciddiyetini bir kez daha vurguladı.
