Avrupa Birliği (AB), durgun talep ve başta Çin olmak üzere üçüncü ülkelerden gelen ucuz plastik ithalatının yol açtığı geri dönüşüm tesisi kapanmalarının ardından sektörü korumak amacıyla yeni önlemler için harekete geçti. AB Komisyonu’nun, geri dönüşüm sektörünü desteklemeye yönelik kapsamlı bir paket açıklaması bekleniyor.
En geç salı günü duyurulması öngörülen tekliflerde; ithal plastiklerin gerçekten geri dönüştürülmüş olup olmadığını denetlemeye yönelik kontroller, atıklar için AB genelinde tek bir pazar oluşturulması ve kimyasal geri dönüşüme ilişkin daha net düzenlemeler yer alıyor.
“Geri dönüşüm sektörü derin bir kriz içinde”
AB Çevre Komiseri Jessika Roswall, Financial Times’a yaptığı açıklamada, Avrupa’daki geri dönüşüm sektörünün ciddi bir krizle karşı karşıya olduğunu belirterek, ❝Sektör derin bir kriz içinde. Şimdi bazı değişiklikler yapmak önemli❞ dedi.
Roswall, yalnızca Hollanda’da son 18 ayda 10 geri dönüşüm tesisinin kapandığını söyledi. Aynı dönemde AB genelinde yaklaşık 1 milyon ton geri dönüşüm kapasitesinin devre dışı kaldığını belirten Roswall, bunun Fransa’nın yıllık plastik geri dönüşüm üretimine eşdeğer olduğuna dikkati çekti.
Tavsiye Edilen Haberler
İthal plastiklere daha sıkı denetim
AB Komisyonu, ithal plastiklere yönelik denetimleri artırmayı ve geri dönüştürülmüş plastikleri bakir plastikten ayırt edebilmek için yeni bir gümrük kodu getirmeyi planlıyor. Bu adımla, Avrupa pazarına giren plastiklerin gerçekten geri dönüştürülmüş olup olmadığının daha net biçimde izlenmesi hedefleniyor.
Roswall, ❝Eşit şartlar sağlamamız gerekiyor çünkü bugün Avrupa’ya giren geri dönüştürülmüş plastiklerin tamamının gerçekten geri dönüştürülmüş olmadığı, hatta bakir plastik olabileceği yönünde bir algı var. Bu konuda ciddi bir bilgi eksikliğimiz bulunuyor❞ ifadelerini kullandı.
AB Çevre Komiseri, üçüncü ülkelerden Avrupa’ya aşırı miktarda plastik atık girişinin de sektör üzerinde baskı oluşturduğunu vurguladı.
Çin’den ithalat sürüyor
AB’nin 2024 yılında uygulamaya koyduğu anti-damping vergilerine rağmen, Çin’den plastik ithalatının devam ettiği belirtiliyor. Ucuz ithalat, Avrupalı geri dönüşümcüler için rekabeti zorlaştırırken, birçok tesisin üretimi azaltmasına veya tamamen kapanmasına yol açıyor.
Atıklar için tek pazar hedefi
Komisyon, 27 üye devletten geri dönüştürülmüş malzemenin “atık” statüsünden çıkarak yeni bir malzeme haline geldiği anı tanımlayan ortak bir kriter üzerinde anlaşmalarını da isteyecek. Bu düzenlemenin, plastik atıkların sınır ötesi taşınmasını kolaylaştırarak geri dönüşüm sektöründe verimliliği artırması bekleniyor.
Roswall, ❝Atıklar için tek bir pazara ihtiyacımız var. Atıkları çöp olarak değil, kaynak olarak görmeliyiz. Çöpü nasıl paraya çevirebiliriz, buna odaklanmalıyız❞ dedi.
Üye ülkelerden Komisyon’a çağrı
AB Komisyonu’nun attığı bu adımlar, kasım ayında Hollanda ve Fransa’nın da aralarında bulunduğu altı üye ülkenin gönderdiği ortak mektuba yanıt niteliği taşıyor. Mektupta, döngüsel ekonomiye geçiş ve plastik geri dönüşümüne yatırım yapan birçok Avrupalı üreticinin üretimi azaltmak veya tesislerini kapatmak zorunda kaldığına dikkat çekilmişti.
Söz konusu mektupta, geri dönüştürülmüş içerik kullanımına yönelik daha güçlü teşvikler sağlanması ve ithalata karşı koruyucu önlemler alınması talep edilmişti.
Roswall, ❝Geri dönüşümcülerin iş planlarını anlamamız gerekiyor. Bugün bazı durumlarda bakir plastik satın almak geri dönüştürülmüş malzemeden daha ucuz oluyor ve bu sürdürülebilir bir durum değil❞ değerlendirmesinde bulundu.
Kapasite düşüşü bekleniyor
Avrupa Komisyonu verilerine göre, AB’de kurulu plastik geri dönüşüm kapasitesi 2023 yılında 13,2 milyon tona ulaştı. Ancak mevcut eğilimler devam ederse bu kapasitenin 2025 yılına kadar yaklaşık 1 milyon ton azalması bekleniyor.
Kimyasal geri dönüşüme yeşil ışık
Hazırlanan plan, kimyasal geri dönüşümün önündeki düzenleyici engellerin kaldırılmasını da amaçlıyor. Roswall, şirketlerin bu teknolojiye yatırım yapıp yapamayacakları konusunda belirsizlik yaşadığını belirterek, ❝Evet, kimyasal geri dönüşümü kullanacağız. Bu, şirketlere ‘evet, yatırım yapabilirsiniz; çünkü bunu geleceğin endüstrisinin bir parçası olarak görüyoruz’ mesajını veriyor❞ dedi.
Bu kapsamda ilk kez kimyasal olarak geri dönüştürülmüş plastik, PET içecek şişelerinde geri dönüştürülmüş içerik oranını artırmaya yönelik uygulamaya dahil edilecek. Yetkililer, bu yıl için hedeflenen yüzde 25’lik orana ulaşıldığını, 2030’dan itibaren ise bu oranın yüzde 30’a çıkarılacağını belirtiyor.
AB’nin atacağı bu adımların, geri dönüşüm sektörünü yeniden canlandırması ve döngüsel ekonomi hedeflerine ivme kazandırması bekleniyor.
Kaynak: Financial Times
