AB israfla mücadelede ilk kez yasal bağlayıcı hedefler belirledi

AB, üye ülkeler için gıda israfını azaltma konusunda ilk kez yasal bağlayıcılığa sahip hedefler belirledi ve yasa koyucular, on yılın sonuna kadar perakendeciler, restoranlar, yemek şirketleri ve haneler için yüzde 30’luk bir kesinti konusunda anlaştı.

Gıda işleyicileri ve üreticileri için 2030 hedefi %10’luk bir azalmadır ve her iki hedef de 2023’e kadar olan üç yılın ortalamasına dayanmaktadır. AB tahminleri, her yıl 59 milyon tondan fazla gıdanın çöp kutularına atıldığını ve bunun 132 milyar avroluk bir kayba yol açtığını göstermektedir.

Avrupa Parlamentosu üyeleri ve hükümet delegeleri arasında kapalı kapılar ardında gerçekleştirilen maraton müzakerelerin ardından bu sabah kabul edilen AB’nin atık çerçeve direktifindeki reformlar, tekstil sektörünü de hedef alıyor.

Genişletilmiş üretici sorumluluğuna (EPR) ilişkin yeni uyumlu kurallar, tekstil üreticilerinin ve moda markalarının, ürünlerinin ne kadar dairesel ve sürdürülebilir olduğuna bağlı olarak atık toplama, ayırma ve geri dönüşümünü finanse etmeye yardımcı olmak için bir ücret ödemeleri gerekeceği anlamına geliyor.

Çevrimiçi platformlardaki ucuz, neredeyse tek kullanımlık kıyafetler gibi ‘hızlı moda’ uygulamalarını doğrudan hedef alan bir önlemle, AB hükümetlerine ayrıca bu ücretleri giysilerin dayanıklılığına göre uyarlama yetkisi veriliyor.

Mutabakat metninde, “Hızla büyüyen e-ticaret pazarı birçok fırsatı beraberinde getirmenin yanı sıra, özellikle çevre koruma açısından önemli zorlukları da beraberinde getiriyor” ifadeleri yer aldı.

Yasa, giysilerin yıpranmadan atılmasını teşvik eden agresif pazarlama stratejilerinin cezalandırılmasına olanak tanıyor. Yasaya göre bu uygulamalar “muhtemelen tekstil ürünlerinin aşırı tüketimine ve dolayısıyla aşırı atık üretimine yol açıyor.”

Perakendecinin sunduğu ürün yelpazesinin genişliği, tamir hizmetleri ve teşviklerin sağlanıp sağlanmaması gibi kriterler dikkate alınabilir.

Atık karşıtı kampanya yürütücüleri AB’nin bu adımını memnuniyetle karşıladılar ancak başlıktaki hedeflere yansıyan hırs düzeyi karşısında hayal kırıklığına uğradılar.

Brüksel merkezli STK Zero Waste Europe’un politika görevlisi Theresa Mörsen, “AB ve üye devletler, tedarik zincirinin tamamında gıda israfının %50 oranında azaltılması da dahil olmak üzere 10 yıl önce BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine bağlılık taahhüdünde bulundu” dedi.

Grup ayrıca üretim düzeyinde atık azaltma önlemlerinin eksikliğini eleştirerek, AB istatistiklerine göre gıdanın yaklaşık yüzde 11’inin çiftlikten çıkmadan önce israf edildiğini belirtti.

Mörsen’e göre tekstiller üzerindeki eylem de “iyileştirme için alan” bıraktı. “Üye devletlerin Fransa ve Hollanda’daki mevcut şemalardan ilham alıp EPR’yi daireselliğe ulaşmak için somut hedeflerle desteklemesini umuyorduk.”

Yasa tasarısını Avrupa Parlamentosu’ndan geçiren sağcı ECR grubundan Polonyalı Avrupa Parlamentosu Üyesi Anna Zalewska, çiftçileri gıda israfını azaltma yükümlülüğünden kurtardığı için takdir edildiğini iddia etti.

Zalewska, “Üye devletlerin gıda israfını azaltma politikalarını uygulayabilmeleri için uygulanabilir ve gerçekçi hükümler sağlamayı başardık ve tarım sektörünün olumsuz etkilenmemesini sağlamayı başardık” dedi.

Anlaşma geçici nitelikte olup, AB Konseyi zirvesinde hükümet bakanlarının onayına tabidir; bu da normalde bir formalitedir.

// KRİTİK: the_content() burada çağrılıyor